ഓര്‍മയില്‍ നിറയുന്ന ബോബ് മാര്‍ലി

നമ്മുടെ റിയാലിറ്റി ഷോകള്‍ എന്ന അശ്ലീലം മാത്രം കാണുന്നവര്‍ക്ക് ലോകത്തെ യഥാര്‍ഥ സംഗീതത്തെയും സംഗീതജ്ഞരെയും തിരിച്ചറിയാനാവില്ല.സ്വന്തമമായി പാട്ടെഴുതി,സ്വയം സംഗീതം ചെയ്ത്,സ്വയം അതു പാടുകയും അനീതിക്കും അധിനിവേശത്തിനും എതിരെ ശക്തമായ ആയുധമാക്കുകയും ചെയ്ത വിശ്രുത ജമൈക്കന്‍ ഗായകന്‍ ബോബ് മാര്‍ലിയെ ഒട്ടും അറിയാനിടയില്ല.ബോബ് മാര്‍ലി അനുസ്മരണം ഇക്കഴിഞ്ഞ ദിവസങ്ങളില്‍ കൊച്ചിയില്‍ നടന്നു. കുരീപ്പുഴ ശ്രീകുമാറും ചാരു നിവേദിതയും പങ്കെടുത്ത രണ്ടാം ദിവസത്തെ പരിപാടിയുടെ ചില ഫോട്ടോഗ്രാഫുകള്‍ ഇതാ:
ചാരു നിവേദിത അനുസ്മരണ പ്രഭാഷണം നടത്തുന്നു
സദസ്(ശുഷ്കം-സ്വാഭാവികം)
കുരീപ്പുഴ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്യുന്നു

ബോബ് മാര്‍ലിയെക്കുറിച്ച് വന്ന ലേഖനത്തില്‍ നിന്ന്:
തന്റെ വിശ്വാസപ്രമാണങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാന്‍ റെഗെ സംഗീതത്തെ ഫലപ്രദമായി ഉപയോഗിച്ച ബോബ്മാര്‍ലി ഓര്‍മയായിട്ട് ചൊവ്വാഴ്ച 29 വര്‍ഷം. റെഗെ സംഗീതത്തിന് ലോകമെമ്പാടും ആരാധകരെ ഉണ്ടാക്കിയതിനും അതിനെ സംഗീതത്തിന്റെ മുഖ്യധാരയില്‍ എത്തിച്ചതിനും സംഗീതലോകം എക്കാലവും കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത് ബോബ് മാര്‍ലിയോടാണ്. 90കളില്‍ ഒറ്റഗാനംകൊണ്ട് ദക്ഷിണേന്ത്യന്‍ സിനിമാഗാനങ്ങള്‍ വടക്കോട്ട് ഒഴുകാന്‍ തുടങ്ങിയത് എ.ആര്‍.റഹ്മാന്‍ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ 'ചിന്ന ചിന്ന ആശൈ'യിലൂടെയാണ്. റെഗെയുടെ ശക്തമായ സ്വാധീനമായിരുന്നു ആ ഗാനത്തിന്റെ പ്രത്യേകത. റഹ്മാന്റെതന്നെ 'മുസ്തഫാ മുസ്തഫാ' എന്ന ഗാനവും സമ്പൂര്‍ണ റെഗെ ആണ്. അങ്ങനെ റെഗെയും ഒപ്പം മര്‍ലിയും ഇന്ത്യന്‍ സംഗീതവഴികളിലേക്കുകൂടി കടന്നുവരികയായിരുന്നു.

എന്താണ് റെഗെ സംഗീതം? അത് വന്ന വഴി ഏത്? ഇതെല്ലാം അറിയണമെങ്കില്‍ കാലത്തിലൂടെ ഏറെ ദൂരം പിന്നോട്ടു സഞ്ചരിക്കണം. ജമൈക്ക..... അവിടെയാണ് റെഗെ സംഗീതത്തിന്റെ പിറവി. നാല്പതുകളില്‍ പാശ്ചാത്യസംഗീതലോകത്ത് നിറഞ്ഞുനിന്നിരുന്ന ജാസ് സംഗീതം, ജമൈക്കയിലെ സജീവ സാന്നിധ്യമായിരുന്നു. ജമൈക്കയിലെത്തുന്ന സഞ്ചാരികളെ രസിപ്പിക്കാന്‍ തദ്ദേശീയര്‍ ജാസ് സംഗീതത്തിന്റെ ഈണവുമായി രാജ്യത്തിന്റെ മുക്കിലും മൂലയിലും നിലയുറപ്പിച്ച് പാട്ടുപാടി നടന്നു. അമ്പതുകളില്‍ ജാസ് സംഗീതം കുറച്ചുകൂടി യുവത്വം തുളുമ്പുന്ന സംഗീതങ്ങള്‍ക്ക് വഴിമാറി. അതിന്റെ ഫലമാണ് അറുപതുകളില്‍ ജമൈക്കയുടെ സ്വന്തമെന്നു പറയാവുന്ന 'സ്‌കാ' സംഗീതത്തിന്റെ പിറവി. 'സ്‌കാ'യുടെ പിന്‍മുറക്കാരനായ റോക്ക് സ്റ്റെഡിയുടെ നേരിട്ടുള്ള പരിണാമമാണ് റെഗെ സംഗീതം.
ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ റെഗെ ആല്‍ബം 1968ല്‍ മൈറ്റല്‍സ് പുറത്തിറക്കിയ 'ഡു ദ റെഗെ' ആണ്. റോക്ക് സ്റ്റെഡിയേക്കാള്‍ ചടുലവും 'സ്‌കാ' സംഗീതത്തെക്കാള്‍ സങ്കീര്‍ണവുമാണ് റെഗെ. റെഗെയുടെ താളക്രമമാണ് ഈസംഗീതത്തെ വേറിട്ടുനിര്‍ത്തുന്നത്. ആഫ്രിക്കന്‍ സംഗീതത്തില്‍ മുഴുക്കെയുള്ള താളനിബിഢത സംഗീതത്തിലും കാണാം.

1945 ഫിബ്ര. ആറിന് ജമൈക്കയിലെ സെന്റ് ആന്‍ലാണ് ബോബ്മര്‍ലി ജനിച്ചത്. പത്തു വയസ്സുള്ളപ്പോള്‍ അച്ഛന്‍ മരിച്ചു. അതോടെ കടുത്ത സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയിലായ കുടുംബം കിങ്സ്റ്റണിലെ ഒരു ചേരിയിലേക്ക് താമസം മാറ്റി. തുടര്‍ന്നുള്ള ജീവിതം യാതന നിറഞ്ഞതായിരുന്നു. സ്വന്തം തിക്താനുഭവങ്ങളും ജമൈക്കയുടെ രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യവും മാര്‍ലിയുടെ സംഗീതത്തെയും ജീവിതത്തെയും തത്ത്വചിന്തയെയും പാകപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ നിര്‍ണായക പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. നിലവിലുള്ള വ്യവസ്ഥകളോട് നിരന്തരം സമരം ചെയ്യാന്‍ ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്ന ഒരു ജീവിതക്രമത്തെ സ്വാഭാവികമായും മാര്‍ലി കൂട്ടുപിടിച്ചു.

ജമൈക്കയെ കോളനിയാക്കിയിരുന്ന ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ 1655 കാലയളവില്‍ ധാരാളം ആഫ്രിക്കന്‍ വംശജരെ അടിമകളാക്കി അവരുടെ തോട്ടങ്ങളില്‍ പണിയെടുക്കാനായി എത്തിച്ചു. 1838-ല്‍ ഈ അടിമകള്‍ സ്വതന്ത്രരായെങ്കിലും കോളനിവത്കരണത്തിന്റെ ബാക്കിപത്രമായി അസ്വസ്ഥമായ ഒരു കൂട്ടമായി ഇവര്‍ നിലനിന്നു. വിവിധ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ ചേരിതിരിവ് രാജ്യത്തെ സ്ഥിതി കൂടുതല്‍ ദയനീയമാക്കി. ഈയൊരു സാഹചര്യമാണ് മാര്‍ലിയുടെ ഗാനങ്ങളെയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതശൈലിയെയും ചിട്ടപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ നിര്‍ണായകമായത്. അടിച്ചമര്‍ത്തപ്പെട്ട, അവസരങ്ങള്‍ നിഷേധിക്കപ്പെട്ട, കറുത്തവന്റെ ഉയിര്‍ത്തെഴുന്നേല്പിനുള്ള ആഹ്വാനമായി ആ സൃഷ്ടികള്‍ അങ്ങനെ പുറത്തുവന്നു. ഇത്തരം ഗാനങ്ങള്‍ അദ്ദേഹത്തെ മഹത്ത്വത്തിലേക്കുയര്‍ത്തിയ കാലഘട്ടവും കൂടിയായിരുന്നു അത്.
1964-ല്‍ ബണ്ണി ലിവിങ്സ്റ്റണ്‍, പീറ്റര്‍ ടോഷ് എന്നിവരോടുചേര്‍ന്ന് മാര്‍ലി രൂപവത്കരിച്ച 'വൈലേഴ്‌സ' എന്ന സംഗീത ട്രൂപ്പ് നിരവധി ഗാനങ്ങള്‍ ഒരുക്കി. ഇവയില്‍ ഏറെ ജനപ്രീതിനേടിയ ഗാനമാണ് ഫ്രഛൃവ ഘ്്വവയ്ത്ത. സ്‌നേഹത്തിനും ഐക്യത്തിനും ഈ ഗാനം ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു. അതേവര്‍ഷംതന്നെ പുറത്തിറക്കിയ ഫ്രടഹൗൗവി ഒ്‌നൃ്രയ്ത്ത എന്ന ഗാനം വൈലേഴ്‌സിനെ ജമൈക്കയിലെ ഒന്നാംനിര സംഗീത ട്രൂപ്പുകളിലൊന്നാക്കി മാറ്റി.

1974-ല്‍ ലോകവ്യാപകമായി റിലീസുചെയ്ത 'ബേണിങ്' എന്ന ആല്‍ബം മാര്‍ലിക്ക് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തില്‍ ഏറെ പ്രശസ്തി നേടിക്കൊടുത്തു. ഉയിര്‍ത്തെഴുന്നേല്ക്കാനും അവകാശങ്ങള്‍ക്കുവേണ്ടി പോരാടാനും ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്ന ഫ്രംവറ ു്യ ടറമൃല ു്യയ്ത്ത എന്ന ഗാനം ഈ ആല്‍ബത്തിലേതാണ്. 1975-ല്‍ പുറത്തിറക്കിയ ഫ്രച് ണ്ൗമൃ ച് *ിള്‍യ്ത്ത എന്ന ഗാനമാകട്ടെ ഒരന്താരാഷ്ട്ര ഹിറ്റായിരുന്നു.

1977-ലാണ് കാന്‍സര്‍ ബാധിതനാണ് ബോബ്മാര്‍ലി എന്ന ക്രൂരസത്യം സംഗീതലോകം അവിശ്വസനീയതയോടെ കേട്ടത്. വൈദ്യലോകം ശസ്ത്രക്രിയ വിധിച്ചു. പക്ഷേ, തന്റെ വിശ്വാസങ്ങള്‍ക്ക് എതിരായതിനാല്‍ ശസ്ത്രക്രിയ എന്ന ഉപദേശത്തെ മാര്‍ലി തിരസ്‌കരിച്ചു. ക്രമേണ കാന്‍സര്‍ ശ്വാസകോശങ്ങളെയും മസ്തിഷ്‌കത്തെയും ബാധിച്ചു തുടങ്ങി. പക്ഷേ, അപ്പോഴും തന്റെ സംഗീത സപര്യ അദ്ദേഹം തുടര്‍ന്നുകൊണ്ടേയിരുന്നു. ഇക്കാലത്താണ് ടുി്വഹ്വമാ, ഡ്യിഹീഹൃഷ എന്നീ ആല്‍ബങ്ങളിറക്കിയത്.

രോഗം മൂര്‍ച്ഛിച്ചുകൊണ്ടേയിരുന്നു. മരണം ഏതുനിമിഷവും കടന്നുവരാവുന്ന അവസ്ഥ. അവസാനം 1981 മെയ് 11ന് അത് സംഭവിച്ചു. ഫേ്‌ളാറിഡയിലെ ആസ്​പത്രിയില്‍വെച്ചായിരുന്നു അന്ത്യം. മരിക്കുമ്പോള്‍ കേവലം 36 വയസ്സുമാത്രം. മാര്‍ലിയുടെ ആഗ്രഹപ്രകാരം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട ഗിറ്റാര്‍, ഒരു ട്‌രരവി യമാാ, ങമിഹളു്വമൃമ ഏുല, 'റസഹ്്യഹമ ജിഹൃരവ എീറമ ണ്ീീവൃ സമ്മാനിച്ച മോതിരം, ഒരു ബൈബിള്‍ എന്നിവയും ആ ഭൗതിക ശരീരത്തിനൊപ്പം അടക്കംചെയ്തു. മരണാനന്തരം നിരവധി ബഹുമതികളാണ് അദ്ദേഹത്തെ തേടിയെത്തിയത്.
തയ്യാറാക്കിയത് ഹരി

ബോബി മാര്‍ലി വെബ്സൈറ്റ് ഇവിടെ.